Rhapsody in Blue is niet alleen een sleutelwerk in de carrière van George Gershwin. Het is ook de titel van deze geromantiseerde biopic over het leven van de Amerikaanse componist. Zo neemt de regisseur soms een loopje met de werkelijkheid, zelfs de liefjes van Gershwin zijn verzonnen. En dat maakt dat de critici de film maar matig beoordelen. Maar het publiek is wél overtuigd, vooral omwille van de muziek die de grootste werken van de componist naar het brede publiek vertaalt. Rhapsody in Blue is dus meer dan een hommage. Het is een twee uur durend feest van de klassieke Gershwin.
“Chapter 1: He adored New York City, he idolized it all out of proportion. No – make that, he romanticized it all out of proportion. To him, no matter what the season was, this was still a town that existed in black-and-white and pulsated to the great tunes of George Gershwin.” Zo opent de film Manhattan. New York is de stad van regisseur Woody Allen en de film - het soort romcom zoals alleen hij ze kan maken - is zijn hommage aan de Big Apple. Het wordt ingezet met Rhapsody in Blue, tegen de zwart-witte skyline van een stad die nooit slaapt.
Het was de ambitie van Walt Disney om elk jaar een nieuwe Fantasia (1940) uit te brengen, maar de tegenvallende bezoekcijfers dwarsbomen de plannen. Het zal tot 1999 duren eer neefje Roy Disney een vervolg laat maken. Fantasia 2000 zit vol nieuwe interpretaties van klassieke stukken, met daartussen ook Rhapsody in Blue. Het verhaal speelt zich af tijdens de Grote Depressie, terwijl het drukke leven in de metropolis gewoon doorgaat. Componist George Gershwin maakt zelf een cameo in de tekenfilm, helemaal in de stijl van cartoonist Al Hirschfeld die regelmatig karikaturen van de man maakte.
Volgens historicus Peter Quennell belichaamt het boek The Great Gatsby (1925) van F. Scott Fitzgerald “de droefheid en de eenzame vrolijkheid van een Gershwin-deuntje”. Het is een uitspraak die regisseur Baz Luhrmann ter harte neemt wanneer hij het boek verfilmt met acteur Leonardo DiCaprio als Jay Gatsby. Rhapsody in Blue fungeert er als een soort leitmotiv voor het personage: wanneer DiCaprio verschijnt op het scherm, horen we ook het motief van Gershwin.
Gershwin schrijft Rhapsody in Blue in opdracht van bandleider Paul Whiteman, die in 1930 zichzelf speelt in de musicalfilm King of Jazz. Het is nog maar de negentiende film die in de tweekleuren Technicolor-techniek wordt gefilmd. In het proces werden rode en groene kleurstoffen gemengd tot andere kleuren. Alle kleuren, behalve blauw. Lastig, want King of Jazz moest net een spectaculaire hommage zijn Rhapsody in Blue. Het resultaat is eerder een Rhapsody in Turquoise.
Al in 1929 wordt ‘Uit de nieuwe wereld’ van Dvořák gebruikt in de soundtrack van een van de eerste talkies: Hallelujah, een grote musicalfilm waarin voornamelijk zwarte acteurs spelen. Regisseur King Vidor wil zo een realistisch beeld schetsen van zwarten in de film, maar de studio vindt dat allemaal wat riskant. Uiteindelijk zal Vidor de film vooral uit eigen zak bekostigen. En dat levert hem een Oscarnominatie voor beste regisseur op.
Malcolm & Marie is wat men noemt: een lockdownfilm. Het is het geesteskind van Euphoria-regisseur Sam Levinson en hoofdrolspeelster Zendaya. Wanneer zij door corona in maart 2020 zonder werk vallen, besluiten ze een langspeler te maken met een beperkte cast, enkel aangevuld met acteur John David Washington. Hij speelt een opkomende regisseur Malcolm die tijdens de première van zijn nieuwste film zijn vriendin Marie vergeet te bedanken. En dat zorgt voor spanningen op het thuisfront. Muziek speelt een sleutelrol in hun gebekvecht, met een interpretatie van de Negende van Dvořák door jazzduo Archie Shepp en Horace Parlan.
Behalve een sterrencast met Leonardo DiCaprio, Matt Damon en Jack Nicholson in de hoofdrollen stelt de regisseur ook een soundtrack samen met de nodige grandeur. In een begrafenisscène weerklinkt het thema van de Negende symfonie, gespeeld op doedelzak door de NYPD Emerald Society Pipes and Drums.
Paradise Road draagt muziek diep mee in zijn premisse. De film vertelt het verhaal over een groep vrouwen die tijdens de Tweede Wereldoorlog door de Japanners op het eiland Sumatra gevangen worden gezet, vertolkt door onder meer Glenn Close, Frances McDormand en Cate Blanchett. Zij gebruiken uitgerekend muziek om hun ellende te verlichten. Voor hen is vooral ‘Uit de nieuwe wereld’ een symbolisch stuk, dat de hoop en de kracht geeft om de beproevingen in het interneringskamp te kunnen doorstaan.
Nee, de muziek van Antonín Dvořák zit niet letterlijk in de ruimtesaga van George Lucas. Toch heeft componist John Williams zich naar eigen zeggen op tal van grote klassieke componisten laten inspireren voor zijn legendarische score. En dan duikt de Tsjechisch componist wel op. Vooral het stuk The Throne Room dat hoort bij de slotscène van de eerste film heeft heel duidelijk naast ‘Uit de nieuwe wereld’ gelegen. In deze video voeren kenners hun bewijsvoering met fragmenten uit beide composities.
Pianist Florestan Bataillie ontleedt het iconische Rhapsody in Blue van Gershwin tot op het bot. Je komt meer te weten over de historische context, de opbouw van dit werk en uiteraard zullen ook enkele sappige anekdotes niet ontbreken. Of je nu al een kenner bent of gewoon nieuwsgierig: iedereen welkom en geen voorkennis vereist!
De successtory van Antonín Dvořák – van eenvoudige slagerszoon tot mascotte van artistiek Bohemen – sprak danig tot de verbeelding in het land van The American Dream. In 1891 kreeg de componist dan ook een uitnodiging om naar de VS te verhuizen, en mee te werken aan de uitbouw van een nationale Amerikaanse muziekstijl. Dvořák twijfelde, aanvaarde, vertrok en triomfeerde.
Ontdek alles over de Negende Symfonie 'Uit de nieuwe wereld' van Antonín Dvořák! Welkom bij Symfomania! - een avontuurlijke ervaring voor kinderen van 7 tot 12 jaar. In onze energieke workshops duiken we in de wereld van symfonische muziek, waar we liefdesverhalen, sprookjes, dreigende onweersbuien en zelfs frivole danspasjes ontdekken. Alles is mogelijk, alles is toegestaan in de betoverende wereld van symfonische muziek!