“Also sprach Zarathustra” van Richard Strauss heeft zo’n kolossale, imposante intro waar je niet naast kan horen. Maar dat begin is inderdaad het … begin. En wat gebeurt er dan?
Er is zo van die muziek waar iedereen het begin heel goed van kent. Tchaikovksy’s eerste pianoconcerto opus 23 bijvoorbeeld. Je moet het maar kunnen als componist: uitpakken met een muzikaal statement waar al je luisteraars meteen stil van worden … en dat je daarna niet meer herhaalt. “Also sprach Zarathustra” van Richard Strauss heeft ook zo’n kolossale, imposante intro waar je niet naast kan horen. Maar ook dat begin is inderdaad het … begin. En wat gebeurt er dan?
Ik moet u eerlijk bekennen dat ik als jongeling, vele jaren geleden, heel lang gewacht heb met verder te luisteren omdat ik de belofte van de start wilde koesteren als een cadeau dat ik nog niet wilde uitpakken. Hoe geweldig moest de muziek wel niet zijn die volgde op een aanzet met zulke proporties. Kunt u zich voorstellen dat ik ontgoocheld was toen het eindelijk zover was en ik de hele Zarathustra over me heen liet komen? De allesomvattende impact van de stem van een opperwezen dat sonoor boven ons uittorent en ons dominant niets anders dan de ware weg toont, hoe kan je dit als componist in ’s hemelsnaam laten volgen door een twijfelend stukje kamermuziek?
Ik neem me mijn artistieke en filosofische onwetendheid al lang niet meer kwalijk hoor. Ik ben tenslotte opgegroeid met evenveel Indiana Jones als Fjodor Dostojevski en meende in muziek het menselijke met al zijn tragisch (on)vermogen, heroïsch falen en olympisch slagen telkens weer te moeten kunnen ontdekken. Iets dat bij Gustav Mahler bijvoorbeeld zeer goed lukte trouwens.
Maar hier had ik niet door dat de zoektocht naar een betere uitgave van de mens (laat ik Nietzsche maar niet te hard citeren en het misbruikte begrip “Übermensch” liever niet in de mond nemen) bij Richard Strauss start met de evocatie van de overweldigende baarmoeder van alle leven: de natuur. En dat daarna het woord wordt gegeven aan de spartelende mens die gedoemd lijkt zichzelf alleen maar te herhalen en schier vruchteloos timmert aan een hoger niveau, vrij naar Nietzsche inderdaad. Want anders dan de filosoof neemt de componist zelf niet deel aan die queeste maar beschrijft ze slechts. Alsof hij eerder gadeslaat dan participeert.
Dat lijkt geen goede reclame voor de muziek. Die uiteindelijk toch steengoed blijkt, jawel, bijna ondanks dat beroemde begin.
Als u naar mijn inleiding komt kan ik u ook uitleggen waarom dat zo is: “Also sprach Richard Strauss, frei nach Friedrich Nietzsche”.
Het verbaast hem zelf waarschijnlijk nog het meest van al, maar Marc Erkens is sinds 2016 niet van het scherm af te branden. Sinds zijn deelname aan Culture Club op Canvas wordt op Facebook in kapitalen, geschreeuwd om hem een eigen show te geven.
Maar los van de populariteitshype doet Marc wat hij altijd doet en dat is mensen warmmaken voor muziek door hen het verhaal te vertellen achter de muziek, door muziek voor hen te ontrafelen. Marc Erkens vertelt over (klassieke) muziek en speelt piano. Hij doet dat met evenveel historische achtergrond als met een humoristische ondertoon. Voor groot en klein wordt klassieke muziek op zo'n manier ineens (wél) boeiend, omdat ze tot leven komt. Hij is laureaat van de Tenuto-wedstrijd van de Belgische Radio en Televisie, geeft al jaren kinder-, school-, introductie- en babbelconcerten en heeft een tijdlang cursiefjes geschreven voor de Vlaamse Klassieke Radiozender. Marc is opleidingshoofd Muziek aan de LUCA-campus Lemmens in Leuven.
Voordat Marc zijn eigen muziekprogramma op Canvas krijgt, komt hij dit seizoen tweemaal naar Flagey om aan piano muzikale tekst en uitleg te brengen over de gespeelde werken van die avond.