Brussels Philharmonic | de kunst van het programmeren

de kunst van het programmeren

publiek prikkelen, ontdekking, locatie en risico: programmeren volgens dirigent Ilan Volkov

Ilan Volkovs ideeën over programmeren zijn altijd in ontwikkeling. Hij denkt niet dat er een moment is waarop je kunt zeggen: 'Ah, nu zijn programma's goed gedaan.' In elke kunst probeert men altijd de balans te vinden tussen verschillende elementen, en dat probeert Ilan in zijn leven als dirigent ook te doen, hoewel het niet iets is wat je altijd kunt bereiken zegt hij in een interview met het online magazine maestroarts.com

Koop je ticket voor A Walk Into The Future en beleef de programmatie van Ilan Volkov live in Bozar op donderdag 30 juni om 20:00.

Met Tectonics en zijn andere projecten zoekt Ilan naar openingen in het repertoire. Volgens Ilan heeft muziek zoveel verschillende tradities, erfgoederen, genres en geografieën te bieden. Daarom vindt hij het belangrijk om deze in de orkestwereld te introduceren om zo intense, diverse programma's en ideeën te kunnen presenteren.

"We moeten buiten de hokjes treden die ons worden aangereikt als we beginnen", zegt hij en vervolgt: "Ik werk graag met de grote bekende Europese componisten en dat doe ik ook vaak, maar het is ook geweldig om in contact te komen met mensen die minder vaak voor een orkest schrijven. Het gaat erom de geschiedenis te begrijpen van muziek die we nog niet kennen, die erop wacht ontdekt te worden. Als we de erkende canon accepteren, sluiten we die af, maar als we op zoek gaan naar nieuwe, oude of onbekende informatie, verruimen we onze visie."

"Het ideale programma is een programma dat plotseling iets naar boven doet borrelen, zodat mensen een nieuwe intensiteit voelen die ze misschien nog niet eerder hebben gekend. Dat kan komen door de manier waarop de inhoud wordt gepresenteerd, of het kan komen door één klein stukje dat het hele concept op zijn kop zet.

De programmatie moet ook gevoelig zijn voor de locatie. Als ik ergens werk, wil ik graag muziek uitvoeren die speciaal is voor die plek. Dat vind ik interessanter dan te proberen een bekend stuk te programmeren en het zo te forceren dat het nieuw klinkt. Natuurlijk, als ik Beethoven, Mozart of Brahms uitvoer, heb ik daar mijn eigen kijk op en luister ik naar hoe het orkest het speelt en vinden we samen een nieuwe weg, maar dat is niet het enige interessante dat je als dirigent kunt doen."

"Het ideale programma is een programma dat plotseling iets naar boven doet borrelen, zodat mensen een nieuwe intensiteit voelen die zij daarvoor misschien nog niet kenden."

Ilan Volkov

"Ik sprak bijvoorbeeld onlangs met een promotor over een project in Praag en zei: "Kent u die Tsjechische componist die in die en die plaats woont?", en dat was niet zo. Dat is al een begin, een verbinding met een plek die om de een of andere reden verloren is gegaan, door immigratie of door de geschiedenis. Je begint een discussie, komt met je eigen ideeën en kennis, en werkt uit hoe ze op die plek kunnen passen.

Soms is een dirigent maar een beeld - ze komen binnen, zwieren met hun batton en doen het werk heel goed. Dat is prima, maar ze kunnen ook invloedrijker zijn in de discussie over wat muziek eigenlijk is. Ze kunnen een curator zijn - als het orkest en het management hen dat toestaan. Dat is het moment waarop een publiek het concert verlaat met de gedachte: 'O, hier heb ik niet eerder over nagedacht, ik heb dat verband niet gezien.' Ontdekken is iets wat we normaal doen als we naar kunstgaleries gaan en ik probeer dat ook in concertzalen te creëren.

Het werk van een dirigent is zeer gevarieerd - naast dirigeren, beheer je programma's en werk je met festivals en tournees, met solisten, zangers, koren. Er zijn zoveel veranderlijke en interessante dingen om aan samen te werken - miljoenen manieren om met organisaties nieuwe dingen te creëren. Het is een eindeloze puzzel."

Soms heb je goede ideeën en soms mislukken ze, maar je moet risico's durven te nemen om een ideaal te vinden. Het is net als met de liefde - je kunt stappen in de verkeerde richting zetten om de grond te testen. Een concert kan mislukken, maar het kan luisteraars ook veel meer prikkelen dan een opname en ze op verrassende manieren raken.

Sommige orkesten spelen op veilig omdat ze onder druk staan om kaartjes te verkopen, wat prima is, en als dirigent moet je je ideeën aanpassen aan de plaats en de tijd. Je kunt niet komen en zeggen: 'Dit is wat ik doe en ik doe dit overal.' Dat werkt niet."

"Als musici bieden we mensen de kans om diep in zichzelf te graven, wat de meesten van ons in het dagelijks leven niet regelmatig doen. We moeten heel positief zijn, geloven in wat we doen en vertrouwen hebben in de spelers en het publiek. Dat schept de positieve ruimte om te luisteren. Dit klinkt een beetje metafysisch, maar uiteindelijk is het praktisch. We moeten proberen het te laten gebeuren en als zelfs maar een klein percentage van het publiek dit Nirvana bereikt, is het genoeg.

We moeten een atmosfeer creëren waarin elk publiek welkom is, ongeacht zijn sociale achtergrond, geografie of geloofsovertuiging - een warme, ondersteunende ruimte die kan leiden tot deze verruiming van de geest. Wat we presenteren is een ervaring, en niet noodzakelijkerwijs didactisch onderricht. Je kunt online kennis vinden en van leraren leren. Kennis is leuk, maar het is niet waar concerten voor zijn. Muziek gaat over ervaring, niet over begrip - dat zijn twee verschillende dingen. Een probleem is dat het publiek denkt dat het alles moet begrijpen. Ze zijn gewend naar TV te kijken, waar meestal een duidelijk verhaal wordt verteld. Hun angst is misplaatst.

We moeten mensen ook kansen geven als ze jong zijn. Als je als kind iets positiefs meemaakt, blijft je dat bij. Kinderen vinden het gemakkelijker om Ligeti of Boulez te horen dan Mozart, omdat het toegankelijker voor hen is. Ze hebben niet per se iets met muziek uit de tijd van historische koningen en koninginnen. Maar veel musici vinden moderne muziek vreselijk, dus willen ze die niet onderwijzen en zijn bang om ze voor kinderen te spelen. Ze spelen Mozart en Bach, en de kinderen vervelen zich alleen maar. We moeten de koppen bij elkaar steken om ervoor te zorgen dat muziek aan iedereen wordt gegeven en dat we het niet in een museum stoppen en dan verwachten dat mensen die er niets van weten het begrijpen."

©️ maestroarts.com