"Eigenlijk zit in de eerste symfonie al alles wat hem zal typeren: hier klinkt zijn levensmelodie al, de overgave aan de natuur, de doodsgedachte," zei Arnold Schönberg. Mahlers levensloop was dan ook allesbepalend voor zijn werk: een hypergevoelige kunstenaar, gedreven door een wild bruisend artistiek talent, met een grote liefde voor de natuur en verscheurd door een diep en fundamenteel lijden.

-----

Voor zijn 1ste Symfonie tekende Mahler, blakend van zelfvertrouwen en ambitie, als opzet een symfonisch gedicht maar met de structuur van een symfonie. Zijn gewaagde aanpak zou het genre voor altijd veranderen: “De symfonie moet net zo zijn als de wereld. Ze moet alles omvatten,” zei hij later.

Maar net die extremen vormden een afknapper voor het publiek dat de première bijwoonde. Men was Brahms gewoon, en niet die eigenzinnige wereld die Mahler presenteerde. De critici waren hard in hun oordeel - en ook al vond Mahler ‘dat ze geen besef hadden van wat hij bedoelde’, toch sleutelde hij verder aan het werk en maakte drastische aanpassingen. Met tomeloze energie, ironische knipogen, lieflijke ballades en grootse heroïek is deze symfonische eersteling de kiem waaruit de anderen zouden ontspringen.